Εκτίμηση σχετικά με τις αποφάσεις του ΣτΕ για το 10% του Εφάπαξ από τη Νομική Σύμβουλο Δρ. Αθηνά Δήμαινα – Μανίκα

Date:

Εκτίμηση σχετικά με τις αποφάσεις του ΣτΕ για το 10% του Εφάπαξ από τη Νομική Σύμβουλο Δρ. Αθηνά Δήμαινα – Μανίκα
Οι εργαζόμενοι του Ο.Σ.Ε. όταν αποχωρούν από την εργασία τους λαμβάνουν εφάπαξ από το Ταμείο Προνοίας Προσωπικού ΟΣΕ (πρώην ΤΑΠ-ΟΣΕ και στη συνέχεια ΤΑ.Υ.Τ.Ε.Κ.Ω). Με βάση το άρθρο 17 παρ. 2 του Καταστατικού του Ταμείου (όπως αυτό είχε εγκριθεί με την αριθ. 22359/1938 απόφαση του υπουργού Εργασίας κατ’ εξουσιοδότηση του Α.Ν. 694/1937, άρθρο 59), το εφάπαξ ανέρχεται σε ένα μισθό για κάθε πλήρες έτος κρατήσεων και υπολογίζεται με βάση τον μέσο όρο των μισθών, τους οποίους λάμβανε ο μέτοχος κατά την τελευταία διετία προ της εξόδου του από την υπηρεσία.
Το 1991 με την αριθ. Φ.269/1100/1991 απόφαση του Υπουργού Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, το χορηγούμενο ποσό του εφάπαξ περιορίστηκε σε ποσοστό 90% του μέσου όρου των παραπάνω αποδοχών.

Οι συνταξιούχοι που υπέστησαν αυτόν το περιορισμό στο εφάπαξ τους, άσκησαν αγωγές, με τις οποίες ζητούσαν να τους καταβληθεί η διαφορά του 10% (μεταξύ του καταβληθέντος 90% και του 100% που έπρεπε να λάβουν), καθόσον υπέστησαν ζημία λόγω του εσφαλμένου αυτού υπολογισμού του εφάπαξ. Οι αγωγές αυτές στρεφόντουσαν εναντίον του ΤΑΠΠ-ΟΣΕ και γινόντουσαν δεκτές από όλα τα διοικητικά δικαστήρια (πρωτοδικεία και εφετεία). Το δε, Συμβούλιο της Επικρατείας, με σειρά αποφάσεων του, έκρινε ότι η παραπάνω υπουργική απόφαση που περιόρισε το εφάπαξ στο 90% ήταν ανίσχυρη και άκυρη, αφού δεν καλυπτόταν ειδικώς από την εξουσιοδοτική της διάταξη (βλ. ενδεικτικά αποφάσεις: ΣτΕ 3593/1997, 4086/2000, 138/2007, 1176/2006, 1375/2005, 3852/2004).
Αργότερα, το έτος 2003, εκδόθηκε η αριθ. Φ.30269/14615/689/2003, νεώτερη απόφαση του Υπουργού Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κατ΄ εξουσιοδότηση του άρθρου 9 παρ. 5 του ν. 2335/1995. Με την απόφαση αυτή περιορίσθηκε εκ νέου το ύψος του εφάπαξ στο 90%.
Κατά της παραπάνω, νεώτερης, υπουργικής απόφασης ασκήθηκαν αγωγές από συνταξιούχους που αποχώρησαν μετά το 2003 από τον ΟΣΕ, ζητώντας να τους καταβληθεί η διαφορά του 10% στο εφάπαξ τους. Οι αγωγές αυτές στρεφόντουσαν επίσης εναντίον του ΤΑΠΠ-ΟΣΕ (ΤΑΥΤΕΚΩ) και γίνονταν επίσης δεκτές από τα διοικητικά δικαστήρια (πρωτοδικεία και εφετεία) με το σκεπτικό ότι η δεύτερη υπουργική απόφαση του 2003 είχε εκδοθεί μεν με βάση νομοθετική εξουσιοδοτική διάταξη, όπως προαναφέρεται, αλλά αυτή δεν ήταν ειδική και ορισμένη όπως απαιτεί το Σύνταγμα.
Το Ταμείο άσκησε αναιρέσεις κατά των αποφάσεων του Εφετείου, μία εκ των οποίων, εκδικάστηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά τη περίοδο της οικονομικής κρίσης, συγκεκριμένα το 2014. Επ΄ αυτής εκδόθηκε η αρ. 3051/2014 απόφαση του ΣτΕ, η οποία απέρριψε μεν ως αβάσιμη την αναίρεση του Ταμείου ως προς το μέρος που αφορούσε την πρώτη, με αρ. Φ.269/1100/1991 υπουργική απόφαση, αλλά δέχθηκε την αναίρεση ως βάσιμη για το μέρος που αφορούσε τη δεύτερη, με αρ. Φ.30269/14615/689/2003, νεώτερη υπουργική απόφαση. Συγκεκριμένα, η απόφαση αυτή του Ανωτάτου Δικαστηρίου έκρινε ότι:

  •  η πρώτη παραπάνω υπουργική απόφαση (του 1991), είναι αντισυνταγματική (επιβεβαιώνοντας έτσι τις προηγούμενες κρίσεις του ΣτΕ) επειδή είχε εκδοθεί χωρίς νομοθετική εξουσιοδότηση. Επομένως όσοι εργαζόμενοι αποχώρησαν ενώ ίσχυε αυτή (έως το 2003) δικαιούνται τη διαφορά του 10% στο εφάπαξ τους.
  • – η δεύτερη υπουργική απόφαση, (του 2003), είναι συνταγματική επειδή εκδόθηκε με νομοθετική εξουσιοδότηση (δηλ. εκείνη του άρθρου 9 παρ. 5 του ν. 2335/1995), η οποία είναι ειδική και ορισμένη όπως απαιτεί το Σύνταγμα.

Οι συνέπειες που επέφερε η παραπάνω απόφαση του ΣτΕ ήταν οι εξής:

  1. όσες αγωγές βασίζονταν στη πρώτη ως άνω υπουργική απόφαση του 1991, και εκκρεμούσαν ακόμα στα διοικητικά πρωτοδικεία ή εφετεία (όσες δηλαδή αφορούσαν συνταξιούχους που αποχώρησαν μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2003 που ίσχυε η υπουργική απόφαση του 1991) γίνονταν δεκτές και το Ταμείο τις εκτελούσε καταβάλλοντας στους δικαιούχους το 10%.
  2. όσες εκκρεμείς αγωγές βασίζονταν στη δεύτερη ως άνω υπουργική απόφαση του 2003 (όσες δηλαδή αφορούσαν εργαζόμενους που αποχώρησαν μετά τον Σεπτέμβριο 2003), οι οποίες εκδικάσθηκαν στα διοικητικά πρωτοδικεία ή εφετεία (ασχέτως του χρόνου κατάθεσης των αγωγών), μετά την έκδοση της παραπάνω αρ. 3051/2014 ΣτΕ, απορρίπτονται ως αβάσιμες. Υπήρξαν κάποιες από αυτές τις εκκρεμείς αγωγές που έτυχε να εκδικαστούν από τα διοικητικά εφετεία πριν την έκδοση της εν λόγω απόφασης του ΣτΕ. Είναι ευνόητο ότι αυτές οι αγωγές «πρόλαβαν» και έγιναν δεκτές και εκτελέστηκαν υποχρεωτικά από το Ταμείο, επειδή, ως γνωστόν, οι αποφάσεις των εφετείων είναι τελεσίδικες και εκτελούνται. Έτσι δικαιολογείται και το πως κάποιοι συνταξιούχοι, που μολονότι αποχώρησαν μετά τον Σεπτέμβριο 2003, πληρώθηκαν το 10% από το Ταμείο προσφάτως, σ΄ εκτέλεση εφετειακών αποφάσεων.

Πρέπει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι:

  1. ο προσδιορισμός της εκδίκασης των αγωγών στα διοικητικά δικαστήρια (πρωτοδικεία και εφετεία) δεν γίνεται με μέριμνα των διαδίκων, αλλά προσδιορίζεται αποκλειστικά και μόνο με πράξη του Προέδρου τους και κοινοποιείται στους διαδίκους και
  2. είναι γνωστή σε όλους η μεγάλη καθυστέρηση (περί τα πέντε έτη) της εκδίκασης των αγωγών που κατατίθενται στα διοικητικά δικαστήρια.

Συμπερασματικά και κατ΄ ακολουθία όλων των παραπάνω, αφενός μεν τα διοικητικά δικαστήρια (πρωτοδικεία ή εφετεία) από το 2014 και εφεξής απορρίπτουν όλες τις αγωγές που αφορούν τη διαφορά του 10% του εφάπαξ, βασιζόμενα στη πάγια πλέον νομολογία του ΣτΕ και αφετέρου υπήρξαν, πράγματι, συνταξιούχοι που αποχώρησαν μετά το 2003, στους οποίους το Ταμείο κατέβαλε τη διαφορά του 10% με βάση εφετειακές αποφάσεις, πλην όμως, τούτο είναι εντελώς συμπτωματικό, δεδομένου ότι, όπως προαναφέρεται, οι αγωγές τους έτυχε να εκδικαστούν στο Εφετείο πριν την έκδοση (το 2014) της παραπάνω με αρ. 3051/2014 απόφασης του ΣτΕ.

Αθήνα, 26 Οκτωβρίου 2018

Η Νομικός Σύμβουλος,
Δρ Αθηνά Δήμαινα – Μανίκα, Δικηγόρος
Γ’ Σεπτεμβρίου 65 – Αθήνα
E-mail: a.manika@yahoo.gr
Τηλ.: 210.8228695 – Fax: 210.8821689

Η γνωμοδότηση σε PDF

share post

Δημοφιλέστερα

Και άλλα σαν αυτό
Σχετικα

Εργαζόμενοι στην Hellenic Train: Διαμαρτυρία στα γραφεία της εταιρείας ενάντια τις απολύσεις

Σε διαμαρτυρία στα γραφεία της Hellenic Train στην Αθήνα...

Θεσσαλονίκη: Κινητοποίηση στην Hellenic Train ενάντια στις 200 απολύσεις από το κλείσιμο 34 εκδοτηρίων

Κινητοποίηση έξω από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Θεσσαλονίκης πραγματοποίησαν με...

Φωτογραφίες από την εκδήλωση κοπής Πρωτοχρονιάτικης πίτας στην Τρίπολη

Φωτογραφίες από την εκδήλωση κοπής Πρωτοχρονιάτικης πίτας στην Τρίπολη Με...

Μαθητές – Φοιτητές: Μεγάλη διαδήλωση για το έγκλημα στα Τέμπη

Τηρώντας τον «όρκο» της νέας γενιάς ότι το έγκλημα...